มาตรฐานสำหรับอาคารคอนกรีตเสริมเหล็ก โดยวิธีกำลัง

มาตรฐานสำหรับอาคารคอนกรีตเสริมเหล็ก โดยวิธีกำลัง

ฉบับแก้ไขปรับปรุงครั้งที่ 1 พ.ศ.2564

มาตรฐานสำหรับอาคารคอนกรีตเสริมเหล็ก  โดยวิธีกำลัง (มาตรฐาน วสท.1008-38) ฉบับเดิม ได้มีการใช้อย่างแพร่หลายมาเป็นเวลากว่า 20 ปี โดยไม่มีการแก้ไขปรับปรุง คณะกรรมการวิชาการสาขาวิศวกรรมโยธา  วิศวกรรมสถานแห่งประเทศไทยฯ (วสท.) ได้ตระหนักถึงความสำคัญของมาตรฐานนี้เห็นควรให้มีการปรับปรุงใหม่เพื่อให้ทันกับความก้าวหน้าของวิทยาการ โดยยึดแนวมาตรฐาน ACI 318-11 เป็นหลัก

การปรับปรุงครั้งนี้ยังคงแบ่งหมวดและบทตามเนื้อหาของมาตรฐานเดิมเป็นหลัก โดยมีการเปลี่ยนจาก “ภาค” เป็น “หมวด” และเปลี่ยนหัวข้อจากเลข 4 หลัก เช่น “1100” เป็น บทที่ 1 ตามหลักเกณฑ์ใน “แนวปฏิบัติสำหรับการจัดทำมาตรฐานการปฎิบัติวิชาชีพวิศวกรรม” ของวิศวกรรมสถานแห่งประเทศไทยฯ  เพื่อความเป็นสากล หน่วยและสมการจะเป็นระบบ SI –metric ส่วนหน่วยและสมการในระบบ Mks-metric ซึ่งเป็นหน่วยที่คุ้นเคยจะไปแสดงอยู่ในตารางเปรียบเทียบค่าและสมการของทั้งสองระบบในภาคผนวกท้ายเล่ม นอกจากนี้ยังได้เพิ่มเนื้อหาจากมาตรฐาน วสท.1008-38 อีก 4 บท ได้แก่

บทที่ 4   ข้อกำหนดคุณสมบัติของคอนกรีตตลอดอายุการใช้งาน

บทที่ 19 ข้อกำหนดพิเศษสำหรับอาคารต้านแผ่นดินไหว

บทที่ 20 แบบจำลองแขนค้ำยันและแขนยึด

บทที่ 21 การฝังยึดในคอนกรีต

การคำนวณออกแบบอาคารคอนกรีตเสริมเหล็ก  โดยวิธีกำลัง ได้แยกการพิจารณาความปลอดภัยไว้เป็นสองส่วนคือ เรื่อง แฟกเตอร์น้ำหนักและแฟกเตอร์ลดกำลัง  การคำนวณแฟกเตอร์น้ำหนักในมาตรฐานใหม่นี้จะยังคงใช้ตามมาตรฐานเดิม  ซึ่งจะสอดคล้องกับแฟกเตอร์น้ำหนักในกฏกระทรวงฉบับใหม่ของกรมโยธาธิการและผังเมือง  ที่จะออกบังคับใช้เร็วๆนี้  ส่วนแฟกเตอร์ลดกำลังซึ่งเดิมแบ่งเป็น 2 กรณี คือกรณีที่การก่อสร้างมีการควบคุมงานเป็นอย่างดีและมีการควบคุมคุณภาพของวัสดุ  และกรณีที่ไม่มีการควบคุมงานและคุณภาพของวัสดุ  ซึ่งในมาตรฐานฉบับปรับปรุงใหม่นี้จะให้มีกรณีเดียว เนื่องจากงานก่อสร้างในปัจจุบันเกือบทุกงานมีการควบคุมงานและคุณภาพของวัสดุ  ทั้งคอนกรีตและเหล็กเสริมมีคุณภาพเป็นไปตามมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม

ศัพท์บัญญัติจากภาษาอังกฤษเป็นภาษาไทยในมาตรฐานฉบับใหม่นี้จะอ้างอิงจากศัพท์บัญญัติของราชบัณฑิตยสภา สาขาวิศวกรรมโยธาเพื่อความถูกต้องมากขึ้นและเป็นบรรทัดฐานเดียวกันในงานวิศวกรรมโยธา เช่น “factor” ซึ่งในมาตรฐานเดิมบัญญัติว่า “ตัวคูณ” แต่ในมาตรฐานฉบับนี้จะบัญญัติเป็น “แฟกเตอร์” ตามราชบัณฑิตยสภา

วสท. หวังเป็นอย่างยิ่งว่ามาตรฐานฉบับนี้จะเป็นบรรทัดฐานใหม่ในการคำนวณออกแบบอาคารคอนกรีตเสริมเหล็กโดยวิธีกำลัง  เป็นประโยชน์ในหมู่วิศวกรผู้คำนวณออกแบบและแวดวงวิชาการ  ตลอดจนหน่วยราชการที่เกี่ยวข้องกับการออกกฏหมายควบคุมและข้อบัญญัติ  หากท่านใดมีข้อเสนอแนะที่เป็นประโยชน์ โปรดส่งข้อคิดเห็นหรือข้อเสนอแนะมายัง วสท. เพื่อจะได้พัฒนาวิธีการคำนวณออกแบบอาคารคอนกรีตเสริมเหล็ก โดยวิธีกำลัง ให้ก้าวหน้าต่อไป

มาตรฐานฉบับปัจจุบัน เป็นฉบับพิมพ์ครั้งที่ 9 กุมภาพันธ์ 2558 มาตรฐานฉบับนี้ยึด ACI 318-89 เป็นหลัก และ ACI 318 ได้พัฒนาอย่างต่อเนื่องจนปัจจุบันเป็น ACI 318-14 การเปลี่ยนแปลงครั้งสำคัญเกิดจากการรวมข้อกำหนดของอาคารคอนกรีตเสริมเหล็กกับอาคารโครงสร้างเหล็กรูปพรรณ ตาม ASCE 7-05 ซึ่งสาระสำคัญคือการปรับลดค่าตัวคูณนำ้หนักบรรทุกลง และ ACI 318 มีความจำเป็นต้องกำหนดค่่าตัวคูณลดกำลังใหม่เพื่อให้ได้อัตราส่วนความปลอดภัยที่คงเดิม ทั้งนี้ในข้อกำหนดใหม่ดังกล่าวนี้จะส่งเสริมให้ทำการคำนวณออกแบบโครงสร้างอาคารคอนกรีตเสริมเหล็กให้มีความเหนียวในลักษณะควบคุมด้วยแรงดึง แต่ยังอนุญาตให้คำนวณออกแบบโดยควบคุมด้วยแรงอัก แต่ตัวคูณลดกำลังจะลดค่าต่ำลงมาก

การจัดพิมพ์ครั้งที่ 9 นี้ ได้ทำการปรับปรุงข้อผิดพลาดจากการพิมพ์ครั้งต่างๆที่ผ่านมา โดยยังไมไ่ด้แก้ไขปรับปรุงในเนื้อหาสาระที่มีการเปลี่ยนแปลงดังกล่าวข้างต้น อย่างไรก็ตามคณะกรรมการสาขาวิศวกรรมโยธา วิศวกรรมสถานแห่งประเทศไทยฯ ได้ตระหนักถึงการเปลี่ยนแปลงที่สำคัญนี้ ประกอบกับแนวคิดในการยกมาตรฐานในการปฏิบัติงานวิศวกรรมของกรมโยธาธิการและผังเมือง และสภาวิศวกรที่จะพัฒนารับรองมาตรฐานของสมาคมวิชาชีพ ต้องผ่านกระบวนการที่กำหนด จึงกำหนดรูปแบบและแนวทางในการปรับปรุงมาตรฐานนี้ไว้โดยพิจารณาสาระสำคัญที่ต้องทันสมัยและสอดคล้องกับการแก้ไขกฎกระทรวงที่กำลังดำเนินการ

สาระสำคัญที่ต้องพิจารณาแบ่งเป็น 2 ส่วน คือส่วนที่หนึ่งได้แก่ตัวคูณนำ้หนักบรรทุกในการรวมแรงและน้ำหนักบรรทุก และส่วนที่สองคือตัวคูณลดกำลัง การกำหนดตัวคูณน้ำหนักบรรทุกของมาตรฐานที่จะดำเนินการต่อไปในอนาคตต้องสอดคล้องกับของกฎกระทรวงและมาตรฐานของส่วนราชการ และมาตรฐานต่างๆ ที่ประกาศไปแล้ว เช่น มยผ.1302-52 มาตรฐานการออกแบบอาคารต้านทานการสั่นสะเทือนของแผ่นดินไหว มยผ.1311-50 มาตรฐานการคำนวณแรงลมและการตอบสนองของอาคาร

มาตรฐานอยู่ระหว่างดำเนินการปรับปรุงตาม ACI ฉบับแก้ไขล่าสุด คาดว่าอาจต้องใช้เวลาปรับปรุง 2 ปี นับจาก พ.ศ.2564

คณะอนุกรรมการร่างมาตรฐานสำหรับอาคารคอนกรีตเสริมเหล็ก

โดยวิธีกำลัง

ฉบับแก้ไขปรับปรุงครั้งที่ 1 พ.ศ. 2558-2564

คณะกรรมการประจำมาตรฐาน

มาตรฐานฉบับปรับปรุงครั้งที่ 2 มีแผนดำเนินการ มีนาคม 2565 – มีนาคม 2566 คาดว่าจะใช้เวลาในการตรวจทานความถูกต้อง จะแล้วเสร็จปลายปี 2566